Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của Khoa học và Công nghệ đối với phát triển kinh tế - xã hội
10-5-2018
Hiện nay chúng ta đang đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị khóa XII. Đối với những người hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN) để học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác một cách hiệu quả, thiết nghỉ cần phải hiểu rõ tư tưởng của Người về KH&CN như thế nào.
<div class="normal" style="padding: 2px; width: 99%;" align="justify"> <p><span style=""><span style="">&nbsp;Hiện nay ch&uacute;ng ta đang đẩy mạnh học tập v&agrave; l&agrave;m theo tư tưởng, đạo đức, phong c&aacute;ch Hồ Ch&iacute; Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW ng&agrave;y 15-5-2016 của Bộ Ch&iacute;nh trị kh&oacute;a XII. Đối với những người hoạt động trong lĩnh vực khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ (KH&amp;CN) để học tập v&agrave; l&agrave;m theo tư tưởng, đạo đức, phong c&aacute;ch của B&aacute;c một c&aacute;ch hiệu quả, thiết nghỉ cần phải hiểu r&otilde; tư tưởng của Người về KH&amp;CN như thế n&agrave;o.&nbsp;</span></span></p> <p><span style=""><span style="">&nbsp;<span style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">Nh&acirc;n kỷ niệm Ng&agrave;y KH&amp;CN Việt Nam 18-5 năm 2018, với chủ đề &ldquo;Khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ phục vụ ph&aacute;t triển kinh tế- x&atilde; hội&rdquo; Ban Bi&ecirc;n tập Ấn phẩm KH&amp;CN tỉnh Kon Tum xin giới thiệu b&agrave;i viết &ldquo;T&igrave;m hiểu tư tưởng Hồ Ch&iacute; Minh về vai tr&ograve; của khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ đối với ph&aacute;t triển kinh tế- x&atilde; hội&rdquo; của c&aacute;c t&aacute;c giả </span><span style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">ThS. H&agrave; C&ocirc;ng Hải -&nbsp;Viện Chiến lược v&agrave; Ch&iacute;nh s&aacute;ch khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ v&agrave; ThS. Ho&agrave;ng Thị Thu Hiền -&nbsp;Ban Quản l&yacute; Lăng Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh</span><span style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">đăng tr&ecirc;n </span><span style="text-align: justify; text-indent: 1cm;">Tạp ch&iacute; điện tử Tổ chức nh&agrave; nước để bạn đọc tham khảo.</span> </span></span></p> <p style="text-align: right;"><strong style=" text-align: right; text-indent: 37.7953px;">BBT</strong></p> <table class="MsoNormalTable" style="width: 100%; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody> <tr> <td style="width: 100.0%; padding: 2.25pt 2.25pt 2.25pt 2.25pt;" width="100%"> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong>1. Tư tưởng Hồ Ch&iacute; Minh về vai tr&ograve; của khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ đối với ph&aacute;t triển kinh tế</strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ (KH&amp;CN) c&oacute; vai tr&ograve; đặc biệt quan trọng đối với ph&aacute;t triển kinh tế của mỗi quốc gia. C&oacute; thể n&oacute;i, cuộc chạy đua ph&aacute;t triển kinh tế tr&ecirc;n thế giới hiện nay thực chất l&agrave; cuộc chạy đua về KH&amp;CN. L&agrave; người c&oacute; tầm nh&igrave;n chiến lược, trong suốt cuộc đời hoạt động c&aacute;ch mạng của m&igrave;nh, Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh lu&ocirc;n nhấn mạnh đến vai tr&ograve; của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế. Tư tưởng n&agrave;y của Người được thể hiện ở một số luận điểm cơ bản sau đ&acirc;y:&nbsp;</span></span></p> </td> </tr> <tr> <td style="width: 100.0%; padding: 2.25pt 2.25pt 2.25pt 2.25pt;" valign="top" width="100%"> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong><em>Thứ nhất, KH&amp;CN l&agrave; nh&acirc;n tố quyết định ph&aacute;t triển kinh tế.</em></strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Luận điểm n&agrave;y được Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh khẳng định trong b&agrave;i viết &ldquo;Vấn đề d&acirc;n bản xứ&rdquo; đăng tr&ecirc;n B&aacute;o L\'Humanit&eacute;, ng&agrave;y 02/8/1919. Theo Người, ph&aacute;t triển KH&amp;CN quyết định khả năng cạnh tranh về kinh tế: &ldquo;L&agrave; phi l&yacute; nếu nghĩ rằng hai d&acirc;n tộc l&aacute;ng giềng như d&acirc;n tộc An Nam v&agrave; d&acirc;n tộc Nhật Bản lại c&oacute; thể cứ tồn tại biệt lập đối với nhau. Nhưng người Nhật, nhờ ở ch&iacute;nh phủ kh&ocirc;n kh&eacute;o của họ, c&oacute; c&aacute;c phương tiện rất đầy đủ, được trang bị tốt để tiến h&agrave;nh đấu tranh kinh tế; trong khi đ&oacute; th&igrave; người An Nam - ch&uacute;ng t&ocirc;i đ&atilde; n&oacute;i v&igrave; sao - lại ho&agrave;n to&agrave;n l&agrave; con số kh&ocirc;ng, x&eacute;t về mặt tiến bộ hiện đại&rdquo;(1). Qua đ&acirc;y, Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh đ&atilde; cho thấy sự tương phản trong lĩnh vực kinh tế giữa d&acirc;n tộc Nhật Bản với d&acirc;n tộc An Nam, người Nhật với c&aacute;c phương tiện rất đầy đủ, được trang bị tốt, m&agrave; thực chất l&agrave; đ&atilde; thực hiện c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a; du nhập v&agrave; học hỏi từ phương T&acirc;y về khoa học - kỹ thuật hiện đại để tăng khả năng cạnh tranh về kinh tế, chiếm lợi thế tuyệt đối trong so s&aacute;nh kinh tế. B&agrave;i viết tr&ecirc;n của Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh c&oacute; thể được xem l&agrave; mốc đ&aacute;nh dấu sự h&igrave;nh th&agrave;nh tư tưởng của Người về vai tr&ograve; của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Về sau n&agrave;y, Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh đ&atilde; nhiều lần chỉ r&otilde; t&iacute;nh quyết định của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế n&oacute;i ri&ecirc;ng v&agrave; thực hiện chủ nghĩa cộng sản. Trả lời c&acirc;u hỏi trong cuộc họp b&aacute;o ng&agrave;y 12/7/1946: &ldquo;C&oacute; phải Chủ tịch cho rằng nước Việt Nam chưa c&oacute; thể cộng sản h&oacute;a được trước một thời hạn l&agrave; 50 năm kh&ocirc;ng?&rdquo;, Người n&oacute;i: &ldquo;Muốn cho chủ nghĩa cộng sản thực hiện được, cần phải c&oacute; kỹ nghệ, n&ocirc;ng nghiệp v&agrave; tất cả mọi người đều được ph&aacute;t triển hết khả năng của m&igrave;nh. Ở nước ch&uacute;ng t&ocirc;i, những điều kiện ấy chưa c&oacute; đủ&rdquo;(2).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Khi cuộc kh&aacute;ng chiến chống Ph&aacute;p gi&agrave;nh được những thắng lợi lớn, hậu phương mở rộng, nhiệm vụ h&agrave;ng đầu l&agrave; phải sản xuất ra nhiều của cải v&agrave; h&agrave;ng ti&ecirc;u d&ugrave;ng thiết yếu. Để ph&aacute;t triển sản xuất, c&oacute; nhiều của cải th&igrave; vai tr&ograve; của c&ocirc;ng nghệ l&agrave; đặc biệt quan trọng. Trong b&agrave;i &ldquo;Thực h&agrave;nh tiết kiệm, chống tham &ocirc;, l&atilde;ng ph&iacute;, chống bệnh quan li&ecirc;u&rdquo; tại buổi n&oacute;i chuyện v&agrave;o năm 1952 nh&acirc;n dịp c&oacute; phong tr&agrave;o sản xuất v&agrave; tiết kiệm, Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh đ&atilde; dẫn một số &yacute; kiến của L&ecirc;nin v&agrave; Stalin, trong đ&oacute; nhấn mạnh đến vai tr&ograve; của c&ocirc;ng nghệ đối với ph&aacute;t triển kinh tế để nhắc nhở c&aacute;c ng&agrave;nh, c&aacute;c cấp thực hiện. Người khẳng định: &ldquo;Chỉ c&oacute; li&ecirc;n hệ chặt chẽ với n&ocirc;ng nghiệp, kh&ocirc;ng rời xa sức tiết kiệm v&agrave; ăn khớp với vốn liếng v&agrave; sức hậu bị của ta - th&igrave; c&ocirc;ng nghệ mới l&agrave;m tr&ograve;n nhiệm vụ vẻ vang của n&oacute;, l&agrave; l&atilde;nh đạo v&agrave; cải tạo kinh tế quốc d&acirc;n&rdquo;(3).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong><em>Thứ hai, KH&amp;CN l&agrave; căn cứ để x&acirc;y dựng đường lối, chiến lược v&agrave; kế hoạch ph&aacute;t triển kinh tế.</em></strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh lu&ocirc;n ngăn ngừa khuynh hướng chủ quan n&oacute;ng vội, g&ograve; &eacute;p ph&aacute;t triển kinh tế bất chấp cơ sở khoa học, bất chấp quy luật kh&aacute;ch quan. Trong b&agrave;i: &ldquo;X&acirc;y dựng những con người của chủ nghĩa x&atilde; hội&rdquo; đăng tr&ecirc;n B&aacute;o Nh&acirc;n d&acirc;n số 2563 ra ng&agrave;y 27/3/1961, Người viết: &ldquo;Tiến nhanh, tiến mạnh kh&ocirc;ng phải l&agrave; phi&ecirc;u lưu, l&agrave;m ẩu. Phải thiết thực đi từng bước, phải&nbsp;tiến vững chắc. Phải nắm vững&nbsp;quy luật&nbsp;ph&aacute;t triển của c&aacute;ch mạng, phải t&iacute;nh to&aacute;n cẩn thận&nbsp;những điều kiện cụ thể, những biện ph&aacute;p cụ thể.&nbsp;Kế hoạch&nbsp;phải chắc chắn, c&acirc;n đối. Chớ đem chủ quan của m&igrave;nh thay cho những điều kiện thực tế. Phải&nbsp;chống bệnh chủ quan, t&aacute;c phong quan li&ecirc;u, đại kh&aacute;i. Phải x&acirc;y dựng t&aacute;c phong&nbsp;điều tra, nghi&ecirc;n cứu&nbsp;trong mọi c&ocirc;ng t&aacute;c cũng như trong khi định ra mọi ch&iacute;nh s&aacute;ch của Đảng v&agrave; của Nh&agrave; nước&rdquo;(4).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Như vậy, Người đ&atilde; x&aacute;c định r&otilde; việc hoạch định đường lối, chiến lược v&agrave; kế hoạch ph&aacute;t triển kinh tế phải dựa tr&ecirc;n những căn cứ khoa học v&agrave; thực tiễn, tuyệt đối tr&aacute;nh chủ quan, gi&aacute;o điều, xa rời thực tế. Đ&acirc;y vừa l&agrave; điều kiện cần, vừa l&agrave; điều kiện đủ để c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch của Đảng v&agrave; Nh&agrave; nước đi v&agrave;o cuộc sống, được nh&acirc;n d&acirc;n đ&oacute;n nhận.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong><em>Thứ ba, KH&amp;CN phải gắn kết chặt chẽ với sản xuất.</em></strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Gắn kết chặt chẽ KH&amp;CN với sản xuất được coi l&agrave; nền tảng tạo n&ecirc;n những k&igrave; diệu trong ph&aacute;t triển kinh tế với sự xuất hiện của c&aacute;c sản phẩm mới, những ng&agrave;nh nghề mới v&agrave; cả nền kinh tế mới. Theo Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh, KH&amp;CN phải gắn kết chặt chẽ với sản xuất, l&agrave; một yếu tố đầu v&agrave;o quan trọng của sản xuất v&agrave; hướng v&agrave;o giải quyết c&aacute;c vấn đề ph&aacute;t triển kinh tế của đất nước.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Người cho rằng, khoa học phải từ sản xuất m&agrave; ra v&agrave; trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần ch&uacute;ng, nhằm n&acirc;ng cao năng suất lao động v&agrave; kh&ocirc;ng ngừng cải thiện đời sống của nh&acirc;n d&acirc;n, bảo đảm cho chủ nghĩa x&atilde; hội thắng lợi. Ph&aacute;t biểu tại Hội nghị c&aacute;n bộ ph&aacute;t động cuộc vận động &ldquo;Cải tiến quản l&yacute; hợp t&aacute;c x&atilde;, cải tiến kỹ thuật nhằm ph&aacute;t triển sản xuất n&ocirc;ng nghiệp to&agrave;n diện, mạnh mẽ v&agrave; vững chắc&rdquo; (ng&agrave;y 07/3/1963), Người n&oacute;i: &ldquo;Ch&uacute;ng ta cần phải tập trung lực lượng l&agrave;m cho nước ta sản xuất ng&agrave;y c&agrave;ng nhiều lương thực; trồng c&agrave;ng nhiều c&acirc;y c&ocirc;ng nghiệp; chăn nu&ocirc;i c&agrave;ng nhiều tr&acirc;u, b&ograve;, lợn, g&agrave;,&hellip; Muốn c&oacute; kết quả đ&oacute; th&igrave; nhất định phải cải tiến quản l&yacute;, cải tiến kỹ thuật&rdquo;(5). Trong b&agrave;i ph&aacute;t biểu tại Đại hội đại biểu to&agrave;n quốc lần thứ nhất của Hội Phổ biến khoa học v&agrave; kỹ thuật Việt Nam (ng&agrave;y 18/5/1963), Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh đ&atilde; ph&acirc;n t&iacute;ch: &ldquo;Ch&uacute;ng ta đều biết rằng tr&igrave;nh độ khoa học, kỹ thuật của ta hiện nay c&ograve;n thấp k&eacute;m. Lề lối sản xuất chưa cải tiến được nhiều. C&aacute;ch thức l&agrave;m việc c&ograve;n nặng nhọc. Năng suất lao động c&ograve;n thấp k&eacute;m. Phong tục tập qu&aacute;n lạc hậu c&ograve;n nhiều. Nhiệm vụ của khoa học l&agrave; ra sức cải tiến những c&aacute;i đ&oacute;&rdquo;(6).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh cho rằng, KH&amp;CN gắn kết chặt chẽ với sản xuất nghĩa l&agrave; KH&amp;CN phải g&oacute;p phần thực hiện khẩu hiệu &ldquo;Sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ&rdquo;. Trong b&agrave;i viết &ldquo;Học tập kh&ocirc;ng mỏi, cải tiến kh&ocirc;ng ngừng&rdquo; đăng tr&ecirc;n B&aacute;o Nh&acirc;n d&acirc;n số 2187 ra ng&agrave;y 14/3/1960, Người chỉ r&otilde;: &ldquo;C&oacute; cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức lao động, mới c&oacute; thể sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Nếu chỉ dựa v&agrave;o sự quen tay hoặc nếu chỉ dồn th&ecirc;m sức ra, kết quả thường l&agrave; được mặt n&agrave;y mất mặt kh&aacute;c, được nhanh lại kh&ocirc;ng tốt, được tốt lại kh&ocirc;ng nhanh, kh&ocirc;ng rẻ&hellip; m&agrave; mặt n&agrave;o cũng bị hạn chế&rdquo;(7). Theo Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh, tham gia c&ocirc;ng t&aacute;c KH&amp;CN kh&ocirc;ng phải l&agrave; việc của ri&ecirc;ng ai m&agrave; của tất cả mọi người, mọi ng&agrave;nh nhằm n&acirc;ng cao năng suất lao động, sản xuất ra nhiều của cải vật chất, x&acirc;y dựng chủ nghĩa x&atilde; hội thắng lợi.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">KH&amp;CN cần phải gắn kết chặt chẽ với sản xuất, nhất l&agrave; ở những nước ngh&egrave;o, để phục vụ sản xuất ph&aacute;t triển; đồng thời sản xuất cũng l&agrave; động lực th&uacute;c đẩy KH&amp;CN ph&aacute;t triển. Điều n&agrave;y c&oacute; &yacute; nghĩa đặc biệt quan trọng đối với nước ta, việc x&acirc;y dựng tiềm lực KH&amp;CN hướng tới hiện đại, l&agrave;m cho sản xuất ph&aacute;t triển nhanh, tạo điều kiện n&acirc;ng cao đời sống của nh&acirc;n d&acirc;n, trước hết l&agrave; bảo đảm c&aacute;c y&ecirc;u cầu cơ bản, x&oacute;a đ&oacute;i giảm ngh&egrave;o.&nbsp;</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong><em>Thứ tư, t&iacute;ch cực tiếp thu c&aacute;c th&agrave;nh tựu mới nhất về KH&amp;CN của thế giới để th&uacute;c đẩy ph&aacute;t triển kinh tế trong nước.</em></strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh sớm coi KH&amp;CN l&agrave; t&agrave;i sản chung của nh&acirc;n loại. Tại buổi n&oacute;i chuyện với sinh vi&ecirc;n đại học ch&agrave;o mừng Tổng thống Indonesia Sukarno (ng&agrave;y 26/6/1959), Người cho rằng mỗi người, mỗi d&acirc;n tộc đều c&oacute; thể &ldquo;hưởng thụ tất cả những khoa học, những hiểu biết của thời đại&rdquo;(8). L&agrave; t&agrave;i sản chung, KH&amp;CN mở ra cơ hội để mọi người, mọi d&acirc;n tộc x&iacute;ch lại gần nhau, thi đua ph&aacute;t triển kinh tế với nhau. Trong bức thư gửi Bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Gi&ecirc;m Biếcnơ, đề ng&agrave;y 01/11/1945, Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh đ&atilde; b&agrave;y tỏ nguyện vọng được gửi một ph&aacute;i đo&agrave;n khoảng 50 thanh ni&ecirc;n Việt Nam sang Mỹ để thiết lập những mối quan hệ văn h&oacute;a th&acirc;n thiết với thanh ni&ecirc;n Mỹ, nhưng chủ yếu l&agrave; để &ldquo;x&uacute;c tiến việc tiếp tục nghi&ecirc;n cứu về kỹ thuật, n&ocirc;ng nghiệp cũng như c&aacute;c lĩnh vực chuy&ecirc;n m&ocirc;n kh&aacute;c&rdquo;(9).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Theo Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh, việc tiếp thu c&aacute;c th&agrave;nh tựu mới nhất về KH&amp;CN (rộng hơn l&agrave; hợp t&aacute;c quốc tế về KH&amp;CN) nhằm th&uacute;c đẩy ph&aacute;t triển kinh tế kh&ocirc;ng chỉ giới hạn trong hệ thống c&aacute;c nước x&atilde; hội chủ nghĩa m&agrave; c&ograve;n ở tất cả c&aacute;c nước d&acirc;n chủ kh&aacute;c tr&ecirc;n thế giới, điều n&agrave;y đ&atilde; từng được Người khẳng định trong &ldquo;Lời k&ecirc;u gọi Li&ecirc;n hợp quốc&rdquo; v&agrave;o th&aacute;ng 12/1946.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong>2. Vận dụng quan điểm của Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh v&agrave;o hoạch định ch&iacute;nh s&aacute;ch KH&amp;CN hiện nay</strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Qu&aacute;n triệt quan điểm của Chủ tịch Hồ Ch&iacute; Minh về vai tr&ograve; của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế, Đảng v&agrave; Nh&agrave; nước ta lu&ocirc;n quan t&acirc;m ph&aacute;t triển KH&amp;CN, coi ph&aacute;t triển KH&amp;CN l&agrave; quốc s&aacute;ch h&agrave;ng đầu, giữ vai tr&ograve; then chốt trong sự nghiệp ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội của đất nước. Trong c&ocirc;ng t&aacute;c KH&amp;CN thời kỳ đổi mới, Đảng ta x&aacute;c định: &ldquo;Trong điều kiện thế giới đang tiến nhanh v&agrave;o giai đoạn mới của cuộc c&aacute;ch mạng khoa học - kỹ thuật v&agrave; qua t&igrave;nh h&igrave;nh thực tế của nước ta, c&agrave;ng thấy r&otilde; sự bức b&aacute;ch phải l&agrave;m cho khoa học, kỹ thuật thật sự trở th&agrave;nh một động lực to lớn đẩy nhanh qu&aacute; tr&igrave;nh ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội của đất nước. Vị tr&iacute; then chốt của c&aacute;ch mạng khoa học - kỹ thuật trong sự nghiệp x&acirc;y dựng chủ nghĩa x&atilde; hội phải được thể hiện trong cuộc sống&rdquo;(10).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Tại Nghị quyết số 26-NQ/TW ng&agrave;y 30/3/1991 của Bộ Ch&iacute;nh trị về KH&amp;CN trong sự nghiệp đổi mới, Đảng ta chỉ r&otilde;: &ldquo;KH&amp;CN kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; động lực ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội, m&agrave; c&ograve;n l&agrave; động lực quan trọng của c&ocirc;ng cuộc đổi mới to&agrave;n diện đất nước&rdquo;. Nghị quyết đặc biệt nhấn mạnh nhiệm vụ của KH&amp;CN trong sự nghiệp đổi mới l&agrave; &ldquo;Tập trung phục vụ cho sự ph&aacute;t triển nhanh sản xuất n&ocirc;ng nghiệp, l&acirc;m nghiệp, ngư nghiệp v&agrave; c&ocirc;ng nghiệp chế biến&rdquo;.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Đại hội lần thứ VIII của Đảng đề ra mục ti&ecirc;u đến năm 2020 phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở th&agrave;nh một nước c&ocirc;ng nghiệp. Để đạt được mục ti&ecirc;u n&agrave;y, định hướng ph&aacute;t triển trong lĩnh vực KH&amp;CN được Đảng ta x&aacute;c định: &ldquo;KH&amp;CN l&agrave; động lực của c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a. Kết hợp c&ocirc;ng nghệ truyền thống với c&ocirc;ng nghệ hiện đại; tranh thủ đi nhanh v&agrave;o hiện đại ở những kh&acirc;u quyết định&rdquo;(11).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Cụ thể h&oacute;a c&aacute;c quan điểm của Đại hội VIII, ng&agrave;y 24/12/1996, Ban Chấp h&agrave;nh Trung ương Đảng (kh&oacute;a VIII) đ&atilde; ban h&agrave;nh Nghị quyết số 02-NQ/HNTW &ldquo;Về định hướng chiến lược ph&aacute;t triển KH&amp;CN trong thời kỳ c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a v&agrave; nhiệm vụ đến năm 2000&rdquo;, khẳng định vai tr&ograve; động lực của KH&amp;CN đối với sự nghiệp c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a đất nước. Nghị quyết 02 đặt ra y&ecirc;u cầu phải sớm c&oacute; Luật KH&amp;CN để thể chế h&oacute;a mọi mặt hoạt động KH&amp;CN, phải nhanh ch&oacute;ng đổi mới cơ chế quản l&yacute; khoa học, bước đầu d&agrave;nh tối thiểu 2% chi ng&acirc;n s&aacute;ch cho KH&amp;CN. Năm 2000, Quốc hội đ&atilde; ban h&agrave;nh Luật KH&amp;CN, trong đ&oacute; quy định r&otilde; hoạt động KH&amp;CN c&oacute; mục ti&ecirc;u x&acirc;y dựng nền KH&amp;CN ti&ecirc;n tiến, hiện đại để ph&aacute;t triển lực lượng sản xuất; đẩy mạnh c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a, g&oacute;p phần ph&aacute;t triển nhanh, bền vững kinh tế - x&atilde; hội,&hellip;</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Tại Đại hội lần thứ IX, Đảng x&aacute;c định ph&aacute;t triển KH&amp;CN c&ugrave;ng với ph&aacute;t triển gi&aacute;o dục v&agrave; đ&agrave;o tạo l&agrave; quốc s&aacute;ch h&agrave;ng đầu, đồng thời t&aacute;i khẳng định ph&aacute;t triển KH&amp;CN l&agrave; nền tảng v&agrave; động lực đẩy mạnh c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a đất nước. Hoạt động KH&amp;CN c&oacute; nhiệm vụ &ldquo;hướng v&agrave;o việc n&acirc;ng cao năng suất lao động, đổi mới sản phẩm, n&acirc;ng cao năng lực cạnh tranh của h&agrave;ng h&oacute;a tr&ecirc;n thị trường, x&acirc;y dựng năng lực c&ocirc;ng nghệ quốc gia, ứng dụng một c&aacute;ch s&aacute;ng tạo những c&ocirc;ng nghệ nhập khẩu, từng bước tạo ra c&ocirc;ng nghệ mới&rdquo;(12).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Đại hội lần thứ X của Đảng tiếp tục khẳng định gi&aacute;o dục v&agrave; đ&agrave;o tạo c&ugrave;ng với KH&amp;CN l&agrave; quốc s&aacute;ch h&agrave;ng đầu, l&agrave; nền tảng v&agrave; động lực th&uacute;c đẩy c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a đất nước. Mục ti&ecirc;u đến năm 2010 l&agrave; &ldquo;năng lực KH&amp;CN nước ta đạt tr&igrave;nh độ của c&aacute;c nước ti&ecirc;n tiến trong khu vực tr&ecirc;n một số lĩnh vực quan trọng&rdquo;(13).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Tại Đại hội lần thứ XI, Đảng nhấn mạnh &ldquo;ph&aacute;t triển mạnh KH&amp;CN l&agrave;m động lực đẩy nhanh qu&aacute; tr&igrave;nh c&ocirc;ng nghiệp ho&aacute;, hiện đại ho&aacute;, ph&aacute;t triển kinh tế tri thức; g&oacute;p phần tăng nhanh năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế, sự ph&aacute;t triển nhanh, bền vững của đất nước; n&acirc;ng tỉ lệ đ&oacute;ng g&oacute;p của yếu tố năng suất tổng hợp v&agrave;o tăng trưởng&rdquo;(14). Cương lĩnh x&acirc;y dựng đất nước trong thời kỳ qu&aacute; độ l&ecirc;n chủ nghĩa x&atilde; hội (bổ sung, ph&aacute;t triển năm 2011) đ&atilde; vạch r&otilde; định hướng lớn về ph&aacute;t triển KH&amp;CN trong thời kỳ mới l&agrave;: &ldquo;KH&amp;CN giữ vai tr&ograve; then chốt trong việc ph&aacute;t triển lực lượng sản xuất hiện đại, bảo vệ t&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; m&ocirc;i trường, n&acirc;ng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tốc độ ph&aacute;t triển v&agrave; sức cạnh tranh của nền kinh tế. Ph&aacute;t triển KH&amp;CN nhằm mục ti&ecirc;u đẩy mạnh c&ocirc;ng nghiệp ho&aacute;, hiện đại ho&aacute; đất nước, ph&aacute;t triển kinh tế tri thức, vươn l&ecirc;n tr&igrave;nh độ ti&ecirc;n tiến của thế giới&rdquo;.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Th&aacute;ng 10/2012, Hội nghị Trung ương 6 kh&oacute;a XI đ&atilde; ban h&agrave;nh Nghị quyết số 20-NQ/TW &ldquo;Về ph&aacute;t triển KH&amp;CN phục vụ sự nghiệp c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, hiện đại h&oacute;a trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN v&agrave; hội nhập quốc tế&rdquo;. Nghị quyết số 20 đề ra mục ti&ecirc;u tổng qu&aacute;t l&agrave;: &ldquo;Ph&aacute;t triển mạnh mẽ KH&amp;CN, l&agrave;m cho KH&amp;CN thực sự l&agrave; động lực quan trọng nhất để ph&aacute;t triển lực lượng sản xuất hiện đại, kinh tế tri thức, n&acirc;ng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả v&agrave; sức cạnh tranh của nền kinh tế; bảo vệ m&ocirc;i trường, bảo đảm quốc ph&ograve;ng, an ninh, đưa nước ta cơ bản trở th&agrave;nh nước c&ocirc;ng nghiệp theo hướng hiện đại v&agrave;o năm 2020 v&agrave; l&agrave; nước c&ocirc;ng nghiệp hiện đại theo định hướng x&atilde; hội chủ nghĩa v&agrave;o giữa thế kỷ XXI&rdquo;. Về c&aacute;c mục ti&ecirc;u cụ thể, li&ecirc;n quan đến vai tr&ograve; của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế, Nghị quyết số 20 đ&atilde; chỉ r&otilde;: &ldquo;Đến năm 2020, th&ocirc;ng qua yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) hoạt động KH&amp;CN đ&oacute;ng g&oacute;p khoảng 35% tăng trưởng kinh tế. X&acirc;y dựng được một số sản phẩm quốc gia mang thương hiệu Việt Nam. Gi&aacute; trị sản phẩm c&ocirc;ng nghệ cao v&agrave; sản phẩm ứng dụng c&ocirc;ng nghệ cao đạt khoảng 40% tổng gi&aacute; trị sản xuất c&ocirc;ng nghiệp; tốc độ đổi mới c&ocirc;ng nghệ, thiết bị đạt khoảng 20%/năm; gi&aacute; trị giao dịch của thị trường KH&amp;CN tăng trung b&igrave;nh khoảng 15%/năm&rdquo;.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Tr&ecirc;n cơ sở tư tưởng Hồ Ch&iacute; Minh v&agrave; quan điểm của Đảng về ph&aacute;t triển KH&amp;CN trong thời kỳ mới, Hiến ph&aacute;p năm 2013 quy định: &ldquo;Ph&aacute;t triển KH&amp;CN l&agrave; quốc s&aacute;ch h&agrave;ng đầu, giữ vai tr&ograve; then chốt trong sự nghiệp ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội của đất nước. Nh&agrave; nước ưu ti&ecirc;n đầu tư v&agrave; khuyến kh&iacute;ch tổ chức, c&aacute; nh&acirc;n đầu tư nghi&ecirc;n cứu, ph&aacute;t triển, chuyển giao, ứng dụng c&oacute; hiệu quả th&agrave;nh tựu KH&amp;CN&hellip;&rdquo; (Điều 62). Cụ thể h&oacute;a c&aacute;c quy định của Hiến ph&aacute;p, Luật KH&amp;CN năm 2013 quy định hoạt động KH&amp;CN c&oacute; nhiệm vụ: &ldquo;X&acirc;y dựng luận cứ khoa học cho việc định ra đường lối, ch&iacute;nh s&aacute;ch, ph&aacute;p luật về ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội,...&rdquo; (Điều 4); hoạt động KH&amp;CN phải tu&acirc;n theo nguy&ecirc;n tắc &ldquo;xuất ph&aacute;t từ nhu cầu thực tiễn, phục vụ ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội,...&rdquo; (Điều 5); Nh&agrave; nước &ldquo;ưu ti&ecirc;n v&agrave; tập trung mọi nguồn lực quốc gia cho ph&aacute;t triển KH&amp;CN; &aacute;p dụng đồng bộ cơ chế, biện ph&aacute;p khuyến kh&iacute;ch, ưu đ&atilde;i nhằm ph&aacute;t huy vai tr&ograve; then chốt v&agrave; động lực của KH&amp;CN trong ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội&rdquo; (Điều 6).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Đại hội lần thứ XII của Đảng tiếp tục khẳng định vai tr&ograve; của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế đất nước: &ldquo;Ph&aacute;t triển mạnh mẽ KH&amp;CN, l&agrave;m cho KH&amp;CN thực sự l&agrave; quốc s&aacute;ch h&agrave;ng đầu, l&agrave; động lực quan trọng nhất để ph&aacute;t triển lực lượng sản xuất hiện đại, kinh tế tri thức, n&acirc;ng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả v&agrave; sức cạnh tranh của nền kinh tế&hellip;&rdquo;. Nhiệm vụ trọng t&acirc;m được x&aacute;c định l&agrave;: &ldquo;Đẩy mạnh nghi&ecirc;n cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học - c&ocirc;ng nghệ v&agrave; đổi mới s&aacute;ng tạo để n&acirc;ng cao năng suất lao động, th&uacute;c đẩy nghi&ecirc;n cứu v&agrave; triển khai&rdquo;(15).</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style="">Như vậy, c&aacute;c chủ trương, quan điểm của Đảng, ch&iacute;nh s&aacute;ch của Nh&agrave; nước về KH&amp;CN trong thời kỳ đổi mới đều hướng tới mục ti&ecirc;u ch&iacute;nh ph&aacute;t triển KH&amp;CN l&agrave; quốc s&aacute;ch h&agrave;ng đầu, l&agrave; động lực quan trọng nhất để ph&aacute;t triển v&agrave; tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế. Tư tưởng Hồ Ch&iacute; Minh về vai tr&ograve; của KH&amp;CN đối với ph&aacute;t triển kinh tế đ&atilde; được thực tiễn c&aacute;ch mạng Việt Nam chứng minh l&agrave; đ&uacute;ng đắn v&agrave; c&oacute; &yacute; nghĩa đặc biệt quan trọng trong c&ocirc;ng cuộc đổi mới đất nước hiện nay./.</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><strong><em><span style="text-decoration: underline;">Ghi ch&uacute;:</span></em></strong></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(1)&nbsp;Hồ Ch&iacute; Minh, to&agrave;n tập, tập 1, Nxb CTQG, H.2000, tr.10.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(2),(9) Sđd, tập 4, Nxb CTQG, H.2000, tr.600, tr.88.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(3) Sđd, tập 6, Nxb CTQG, H.2000, tr.499.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(4),(7) Sđd, tập 10, Nxb CTQG, H.2000, tr.315, tr.103.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(5),(6) Sđd, tập 11, Nxb CTQG, H.2000, tr.32, tr.77.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(8) Sđd, tập 9, Nxb CTQG, H.2000, tr.480.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(10)&nbsp;Văn kiện Đảng, to&agrave;n tập, tập 47, Nxb CTQG, H.2006, tr.892.</em></span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6.0pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;"><span style=""><span style=""><em>(11),(12),(13),(14),(15)&nbsp;B&aacute;o c&aacute;o ch&iacute;nh trị của Ban Chấp h&agrave;nh Trung ương Đảng tại Đại hội đại biểu to&agrave;n quốc lần thứ VIII, IX, X, XI, XII của Đảng.</em></span></span></p> </td> </tr> </tbody> </table> <p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 7.5pt; text-align: left; text-indent: 1cm; line-height: 17.25pt; vertical-align: baseline;"><span style=""><span style=""><strong>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp;</strong></span></span></p> </div>
  
Số lượt xem:641