“Chứng nhận sản phẩm, hàng hoá; chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng; an toàn thực phẩm; môi trường; năng lượng; an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp và chứng nhận hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế” là một trong những nội dung hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ của tỉnh thuộc Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hoá trên địa bàn tỉnh Kon Tum giai đoạn 2021-2025.
Nhằm giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về Hệ thống chứng nhận hữu cơ PGS, bài viết sau đây giới thiệu các tiêu chuẩn chứng nhận PGS Việt Nam và quy trình thực hiện để đạt được chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ PGS.
PGS (Participatory Guarantee System- Hệ thống đảm bảo cùng tham gia) là chứng nhận đảm bảo sản phẩm được sản xuất theo đúng quy trình cũng như tuân thủ theo các quy định của sản xuất hữu cơ.
Chứng nhận PGS đã được áp dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tuy có những nguyên tắc cơ bản nhất quán nhưng chứng nhận PGS vẫn có một số điểm khác biệt tại mỗi quốc gia để phù hợp với điều kiện thực tế. Tại Việt Nam, chứng nhận PGS được xây dựng dựa trên bộ tiêu chuẩn SXNN hữu cơ 10TCN 602-2006 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành.
Các tiêu chuẩn PGS
- Nguồn nước sử dụng trong canh tác hữu cơ phải là nguồn nước sạch, không bị ô nhiễm (theo quy định trong tiêu chuẩn sản xuất rau an toàn của TCVN 5942:1995).
- Khu vực sản xuất hữu cơ phải được cách ly tốt khỏi các nguồn ô nhiễm như các nhà máy, khu sản xuất công nghiệp, khu vực đang xây dựng, các trục đường giao thông chính,…
- Cấm sử dụng tất cả các loại phân hóa học trong sản xuất hữu cơ
- Cấm sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học
- Cấm sử dụng các chất tổng hợp kích thích sinh trưởng.
- Các thiết bị phun thuốc đã được sử dụng trong canh tác thông thường không được sử dụng trông canh tác hữu cơ.
- Các công cụ đã dùng trong canh tác thông thường phải được làm sạch trước khi đưa vào sử dụng trong canh tác hữu cơ.
- Nông dân phải duy trì việc ghi chép vào sổ tất cả vật tư đầu vào dùng trong canh tác hữu cơ
- Không được phép sản xuất song song: Các cây trồng trong ruộng hữu cơ phải khác với các cây trồng trong ruộng thông thường.
- Nếu ruộng gần kề có sử dụng các chất bị cấm trong canh tác hữu cơ thì ruộng hữu cơ phải có một vùng đệm để ngăn cản sự xâm nhiễm của các chất hóa học từ ruộng bên cạnh. Cây trồng hữu cơ phải trồng cách vùng đệm ít nhất 1 mét. Nếu sự xâm nhiễm xảy ra qua đường không khí thì cần có một loại cây trồng trong vùng đệm để ngăn chặn bụi phun âm nhiễm. Loại cây trồng trong vùng đệm phải khác với loai cây trồng hữu cơ. Nếu việc xâm nhiễm xảy ra qua đường nước thì cần phải có một bờ đất hoặc rãnh thoát nước để tránh bị xâm nhiễm do nước bẩn tràn qua.
- Các loại cây trồng ngắn ngày được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ trọn vẹn một vòng đời từ khi làm đất đến khi thu hoạch, sau khi thu hoạch có thể được bán như sản phẩm hữu cơ.
- Các loại cây trồng lâu năm được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ trọn 1 vòng đời, từ khi kết thúc thu vụ trước cho đến khi ra hoa và thu hoạch vụ tiếp theo có thể được bán như sản phẩm hữu cơ.
- Cấm sử dụng tất cả các vật tư đầu vào có chứa sản phẩm biến đổi gen GMOs
- Nên sử dụng hạt giống và các nguyên liệu trồng hữu cơ sẵn có. Nếu không có sẵn, có thể sử dụng các nguyên liệu gieo trồng thông thường nhưng cấm không được xử lý bằng thuốc bảo vệ thực vật hóa học trước khi gieo trồng.
- Cấm đốt cành cây và rơm rạ, ngoại trừ phương pháp du canh truyền thống.
- Cấm sử dụng phân người.
- Phân động vật lấy vào từ bên ngoài trang trại phải được ủ nóng trước khi dùng trong canh tác hữu cơ.
- Cấm sử dụng phân ủ được làm từ rác thải đô thị.
- Nông dân phải có các biện pháp phòng ngừa xói mòn và tình trạng nhiễm mặn đất.
- Túi và các vật đựng để vận chuyển và cất giữ sản phẩm hữu cơ đều phải mới hoặc được làm sạch. Không được sử dụng các túi và vật đựng các chất cấm trong canh tác hữu cơ.
- Thuốc bảo vệ thực vật bị cấm trong canh tác hữu cơ không được phép sử dụng trong kho cất trữ sản phẩm hữu cơ.
- Chỉ được phép sử dụng các đầu vào nông dân đã có đăng ký với PGS và được PGS chấp thuận.
Để đạt được chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ PGS, các tổ chức, doanh nghiệp cần thực hiện theo các bước cơ bản sau:
1. Tham gia vào nhóm sản xuất theo tiêu chuẩn chứng nhận PGS. Để tham gia vào nhóm này, cá nhân, tổ chức phải trải qua một khóa đào tạo, sau đó ký cam kết tự nguyện và nộp cho liên nhóm một bản kế hoạch quản lý đồng ruộng, nông trại, trang trại.
2. Thẩm tra kế hoạch. Việc thẩm tra kế hoạch sẽ do liên nhóm thẩm tra. Tiếp theo, kết quả sẽ được trả lại cho nhóm sản xuất để thực hiện thanh tra chéo.
3. Thanh tra thực tế. Sẽ có ít nhất ba người trong nhóm sản xuất đến đồng ruộng, nông trại, trang trại để thanh tra trực tiếp.
4. Ra quyết định chứng nhận. Dựa theo báo cáo từ việc thanh tra thực tế, cũng như kế hoạch quản lý trong hồ sơ, hội đồng chứng nhận liên nhóm sẽ ra quyết định chứng nhận theo tiêu chuẩn chứng nhận hữu cơ PGS.
5. Cấp giấy chứng nhận đạt chuẩn PGS. Sau khi đã nhập những thông tin cần thiết lên hệ thống dữ liệu, nhóm điều phối sẽ gửi giấy chứng nhận PGS cho cá nhân, tổ chức.
6. Thanh tra lại. Việc thanh tra sẽ được thực hiện hàng năm để chắc chắn rằng các khu sản xuất vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn trong chứng nhận PGS. Sau đó sẽ đưa ra quyết định cấp giấy chứng nhận dựa theo quy trình như trên. Bên cạnh đó, mỗi năm, giám đốc chứng nhận liên nhóm PGS sẽ thanh tra khu vực sản xuất bằng cách chọn ra ngẫu nhiên 10% trong báo cáo. Việc thanh tra sẽ quyết định duyệt hoặc thay đổi tình trạng chứng nhận.
Được cấp chứng nhận PGS là cơ hội để sản phẩm nông nghiệp có thể cạnh tranh tốt trên thị trường, đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng, đồng thời góp phần phát triển kinh tế hiệu quả.
Các doanh nghiệp của tỉnh Kon Tum hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, nuôi trồng lương thực, thực phẩm, nếu có nhu cầu hỗ trợ xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn PGS đề nghị liên hệ: Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Kon Tum (qua Phòng Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng), địa chỉ: Tầng 4, tòa nhà B, Khu Trung tâm Hành chính tỉnh Kon Tum (Phường Thống Nhất, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum). Điện thoại: 02603.862.518 để được hướng dẫn.
Hồng Vân