Thực hiện Kế hoạch số 670/KH-UBND ngày 27/2/2024 của Ủy ban nhân dân tỉnh về tăng cường công tác quản lý chất lượng sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh Kon Tum, Sở Khoa học và Công nghệ đã triển khai một số nhiệm vụ như sau:
I. KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THỰC HIỆN
* Về Công tác thông tin tuyên truyền
- Sở Khoa học và Công nghệ đã chỉ đạoTrung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Dịch vụ Khoa học và Công nghệ thông tin, tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng (Phóng sự trên đài truyền hình Kon Tum, VTV1, Báo tuổi trẻ…); Trên Trang thông tin của sở; gửi văn bản thông báo việc Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng và Dịch vụ khoa học và công nghệ đã được đầu tư, trang bị máy móc, thiết bị kiểm định ADN và phân tích Saponin Sâm Ngọc Linh cho các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức và khách hàng biết khi có nhu cầu đăng ký kiểm định ADN, phân tích Saponin liên hệ Trung tâm thực hiện.
* Về Quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ
- Trong 6 tháng đầu năm 2024, Sở Khoa học và Công nghệ đã cấp và tổ chức trao 04 Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ cho các tổ chức, cá nhân và triển khai việc dán Tem chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm sâm củ đã được cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh”, đã phân tích ADN 200 mẫu sâm được cấp quyền sử dụng Chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ.
- Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh tại Văn bản số 1490/UBND-KGVX ngày 18/5/2022 về chủ trương mở rộng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ và trên cơ sở báo cáo của các huyện: Tu Mơ Rông, Đăk Glei, Kon Plông về thống kê số liệu các xã có trồng sâm Ngọc Linh, Sở Khoa học và Công nghệ đã xây dựng kế hoạch và tổ chức khảo sát thực tế các tổ chức, cá nhân có trồng sâm Ngọc Linh hiện chưa được bảo hộ chỉ dẫn địa lý phục vụ mở rộng chỉ dẫn địa lý Ngọc Linh cho sản phẩm sâm củ của tỉnh Kon Tum. Căn cứ báo cáo thống kê của UBND các huyện Tu Mơ Rông, Đăk Glei, Kon Plông và kết quả khảo sát thực tế một số điểm trồng sâm Ngọc Linh tại 4 huyện nêu trên cho thấy diện tích trồng sâm Ngọc Linh hiện nay đã phát triển ra 11 xã (huyện Tu Mơ Rông có 4 xã: Tu Mơ Rông, Đăk Hà, Đăk Sao, Đăk Rơ Ông; huyện Đăk Glei có 4 xã: Đăk Man, Đăk PLô, Dăk Nhoong, Đăk Choong; huyện Kon Plong có 2 xã: Đăk Tăng, Măng Bút; huyện Kon Rẫy 01 xã: Đăk Côi). Sâm Ngọc Linh trồng ở các xã này cơ bản sinh trưởng, phát triển tốt, diện tích, số lượng cây trồng ngày càng tăng. Các xã này đều thuộc dãy núi Ngọc Linh có điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, rừng tự nhiên tương đồng, phù hợp phát triển cây sâm Ngọc Linh, đủ điều kiện mở rộng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ. Sở Khoa học và Công nghệ đang chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng dự án mở rộng, trình UBND tỉnh xem xét trong Quí III/2024.
* Hoạt động của phòng thí nghiệm phân tích ADN và phân tích, kiểm định chất lượng sâm Ngọc Linh
- Sở Khoa học và Công nghệ đã chỉ đạo Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng và Dịch vụ khoa học và công nghệ tập trung thực hiện công tác kiểm tra ADN và phân tích hàm lượng Saponin Sâm Ngọc Linh phục vụ công tác quản lý nhà nước, bảo vệ thương hiệu Sâm Ngọc Linh Kon Tum, cụ thể như sau:
+ Ban hành quy trình kiểm tra AND và phân tích Saponin trên thiết bị của Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng và dịch vụ khoa học và công nghệ tỉnh .
+ Ban hành đơn giá thu dịch vụ tạm thời đối với dịch vụ kiểm định và phân tích hàm lượng saponin Sâm Ngọc Linh.
+ Ban hành Quy chế quản lý, vận hành và khai thác, sử dụng Hệ thống thiết bị phục vụ tách chiết, nhân bản, kiểm tra ADN và Hệ thống thiết bị phân tích thành phần hoạt chất sinh học saponin Sâm Ngọc Linh tại trung tâm.
- Về kết quả thực hiện kiểm tra ADN và phân tích hoạt chất Saponin được 1.476 mẫu (kiểm tra ADN 1.453 mẫu và phân tích hoạt chất Saponin là 23 mẫu) sâm cụ thể như sau:
+ Thu thập hơn 500 mẫu sâm các loại phục vụ công tác đào tạo nhân lực về kiểm tra ADN và phân tích Saponin Sâm Ngọc Linh.
+ Kiểm tra AND phục vụ cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý là 200 mẫu.
+ Kiểm tra 753 mẫu ADN và phân tích hoạt chất Saponin 23 mẫu sâm cho các tổ chức và cá nhân trên địa bàn tỉnh. Qua kết quả thực hiện chuyên môn có 582/753 mẫu là sâm Ngọc Linh, 171/753 mẫu không phải là sâm Ngọc Linh.
- Đến nay Trung tâm đã phối hợp với viện Di Truyền, Trường Đại học Khoa học tự nhiên đào tạo cho 4 cán bộ của Trung tân làm chủ quy trình kiểm tra AND và phân tích saponin Sâm Ngọc linh.
* Công tác phối hợp quản lý chất lượng sâm Ngọc Linh
Sở Khoa học và Công nghệ chỉ đạo Trung tâm, Nghiên cứu ứng dung và dịch vụ khoa học công nghệ đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn trong quản lý và bảo vệ thương hiệu Sâm Ngọc Linh kiểm tra ADN 217 mẫu sâm. Trong đó, phối hợp với Chi cục quản lý thị trường số 2, Công an thành phố Kon Tum và giám định viên tư pháp Chi cục kiểm lâm tỉnh thực hiện phân tích ADN đối với 148 mẫu sâm, phục vụ công tác quản lý nhà nước. Qua phân tích có 147/148 mẫu không phải sâm Ngọc Linh, 01/148 mẫu không cho ra kết quả (do mẫu bị hư hỏng không tách đựợc ADN); Phối hợp với giám định viên tư pháp Chi cục kiểm lâm, Công an huyện Tu Mơ rông thực hiện phân tích ADN đối với 69 mẫu Sâm, phục vụ công tác quản lý nhà nước. Qua phân tích có 69/69 mẫu là sâm Ngọc Linh.
II. NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP TRIỂN KHAI TRONG THỜI GIAN TỚI
- Tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt định mức kinh tế - kỹ thuật và giá dịch vụ phân tích ADN xác định sâm Ngọc Linh và kiểm định chất lượng sâm Ngọc Linh.
- Chủ trì, phối hợp với cơ quan, địa phương liên quan tiến hành kiểm tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật việc sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ (đối với các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã được cấp quyền sử dụng và chưa được cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý). Phối hợp với Sở Y Tế kiểm tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật của các tổ chức, cá nhân vi phạm quyền sử dụng chỉ nhãn hiệu chứng nhận Sâm Ngọc Linh Kon Tum.
- Xây dựng đề xuất nhiệm vụ KH&CN, trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt triển khai nhiệm vụ “Nghiên cứu mở rộng phạm vi bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ trên địa bàn tỉnh Kon Tum” thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Kon Tum giai đoạn 2021-2030 thực hiện năm 2025 đối với 11 xã (huyện Tu Mơ Rông có 4 xã: Tu Mơ Rông, Đăk Hà, Đăk Sao, Đăk Rơ Ông; huyện Đăk Glei có 4 xã: Đăk Man, Đăk PLô, Dăk Nhoong, Đăk Choong; huyện Kon Plong có 2 xã: Đăk Tăng, Măng Bút; huyện Kon Rẫy 01 xã: Đăk Kôi).