- Các yếu tố tác động đến việc hoa nở nhanh hay chậm

Hoa sẽ nở sớm nếu cây có nụ hoa đầy, tròn; khí hậu ấm áp; tưới nhiều nước (sau khi vặt lá); không ra chồi non hoặc ánh sáng buổi sáng rọi vào sớm hơn (khoảng trước 8 giờ), rọi càng sớm càng nở nhanh.

Hoa sẽ nở chậm nếu cây có nụ hoa chưa đầy, nhọn; khí hậu lạnh; tưới ít nước (sau khi vặt lá); ra chồi non; hoặc ánh sáng buổi sáng rọi vào muộn.

- Tưới nước: Điều quan trọng nhất là tưới đủ nước cho cây mai

Tính từ ngày vỏ lụa của hoa mai xuất hiện cho đến lúc nở là 7 ngày. Như vậy, nếu thời tiết trong những ngày cuối năm ấm áp mà vỏ lụa của hoa bung ra đúng ngày 23 tháng Chạp thì có hy vọng đúng đêm Giao thừa hoa mai sẽ bắt đầu nở lác đác.

Nếu đến "tết ông Táo", hoa cái chưa bung vỏ lụa là mai nở muộn; khi đó cần xiết nước (ngưng tưới), đem phơi ngoài nắng (nếu trồng chậu), sau vài ngày thì tưới thật đẫm trở lại bằng nước ấm (45- 500C), đồng thời phun phân bón lá kích thích ra hoa.

Nếu hoa cái đã bung vỏ lụa trước "tết Ông Táo" thì mai sẽ nở trước tết nên cần phải hòa 10 - 20 gam phân urê/10 lít nước để tưới cho cây, chú ý tưới bằng nước lạnh (có thể cho một ít nước đá vào) và dùng lưới bạt che nắng để hãm mai nhằm giúp hoa nở đúng tết.

- Phòng trừ sâu hại:

Mai vàng thường bị các loại bọ trĩ, sâu cắn lá, sâu cắn nụ hoa, sâu đục thân, rầy rệp các loại và nhện đỏ. Cần dùng các loại thuốc như Confidor, Trebon, Danitol, Sherpa, Politryl, Supracid,… kết hợp với chất bám dính, phun liên tục 2 - 3 lần, mỗi lần cách nhau 3 - 5 ngày.

Thời điểm bọ trĩ phá hoại mạnh là lúc cây mai ra đọt non, lá non, phải kịp thời phun thuốc.

Phun kỹ thuốc vào giai đoạn sau khi vặt lá mai vì rầy, rệp các loại bám trên thân cành và nụ.

Trước khi mai nở (khoảng 20- 25/12 âm lịch), phun nhẹ thuốc phòng trừ sâu rầy phá hoại nụ hoa.

- Lưu ý khi chưng hoa mai trong nhà:

Khi mai ra hoa, chậu mai phải để nơi thoáng mát, đủ sáng, không nên để gần quạt hay chỗ có gió lùa vì sẽ làm mai mất nước nhiều, rụng hoa và nụ sớm.

Không nên để mai chỗ quá tối vì sẽ không đủ ánh sáng cho mai quang hợp, chồi sẽ vươn dài, lá ra nhanh, hoa rụng sớm.

Nên tránh để mai gần bóng đèn có công suất lớn vì sẽ thừa sáng, nhiệt độ lại cao cũng làm mai nở nhanh, chóng tàn.

Nếu là cành mai cắm trong bình cần phải thui gốc ngay sau khi cắt để giữ nhựa và hạn chế vi khuẩn gây thối cành.

Thay nước sạch nhiều lần hoặc cho mỗi lít nước 1 viên Aspirin nhằm hạn chế vi khuẩn gây thối cành, tàn hoa.

2. Chăm sóc mai vàng sau Tết Nguyên đán

Sau những ngày mãn khai làm đẹp nhà ngày Tết, hoa mai bắt đầu tàn và cần được chăm sóc để năm sau lại đơm hoa kết nhụy. Chăm sóc mai sau Tết cần làm sớm ngay từ mùng 8 - 10 tháng Giêng, không để cây quá lâu trong nhà cây sẽ mất sức. Chăm sóc mai vàng sau tết cần phải lưu ý những vấn đề sau:

- Cắt bỏ hết hoa và nụ hoa

Nếu là cây mai đang mọc ở ngoài vườn thì có thể cắt bỏ ngay nụ và hoa. Chỉ nên cắt giữa cuống hoa, giữ lại cọng đài hoa vì chỗ này có thể sẽ cho nhiều chồi mới. Còn nếu cây mai đang ở trong nhà thì cần mang ra ngoài trời, nơi có nắng sớm chiếu vào; khoảng một tuần sau khi cây quen dần với thời tiết bên ngoài mới bắt đầu cắt nụ, cắt hoa.

Không nên giữ hoa để lấy hạt giống trên những cây mai già, như vậy phải chờ khoảng hai tháng sau hạt mai mới già, khiến cây mai mất sức do nuôi quá nhiều hạt. Lúc ấy muốn chỉnh sửa, cắt tỉa tạo dáng mai thì đã muộn. Nên lấy hạt giống ở những cây mai còn trẻ, hoa nở sung mãn.

 - Chỉnh sửa dáng cây

Thường dùng cọc cắm, lạt chẻ từ tre non hoặc dây kim loại mềm để uốn nắn cành. Uốn chừng ba tháng có thể tháo gỡ dây quấn để tránh tạo lằn không đẹp trên vỏ cành.

- Cắt bỏ bớt nhánh quá dài và những chỗ nhánh dày

Cần loại bỏ những cành yếu, cành bệnh, cành vô hiệu để cây được khỏe mạnh hơn. Khi cắt tỉa nên xem xét kỹ, chú ý phải để lại ít nhất hai mắt lá trên các cành, nhánh. Điểm cắt tỉa cành nên cách mắt lá khoảng 5 mm. Nếu cắt đúng kỹ thuật này thì từ mỗi chỗ cắt sẽ mọc ra hai chồi mới.

- Thay đất, bón phân:

+ Đối với mai ghép trồng trong chậu:

Nên nhẹ nhàng lấy cây ra khỏi chậu, cào bỏ một lớp đất trồng phía bên ngoài và trên bề mặt của bộ rễ, khối lượng đất được loại bỏ khoảng 1/4 - 1/3 thể tích bầu cây.

Kiểm tra, cắt bỏ những rễ già, hư, bệnh.

Chuẩn bị đất trồng mới gồm: 6 phần tro trấu + 1 phần xơ dừa + 1 phần đất + 2 phần phân hữu cơ hoai mục.

+ Đối với mai mới bứng vào chậu để chưng tết:

Không nên sử dụng phân bón vào thời điểm này, khi cây sống và phát triển tốt sẽ bổ sung phân bón sau. Chỉ tưới nước đủ ẩm để cây mau hồi phục.

+ Đối với những gốc mai trong chậu chỉ cắt tỉa sơ:       

Nếu vẫn trồng trong chậu, cần phải thay đất mới bằng cách bỏ bớt khoảng 1/3 đất cũ trong chậu, thay bằng hỗn hợp 3 phần đất mới, 1 phần phân hữu cơ. Hòa 15- 25 gam phân NPK 20-20-15 đầu trâu trong 10 lít nước, tưới đều vào gốc mai. Tiếp tục bón thúc và tưới nước, phun phân bón lá theo chu kỳ mới.

Sau khi thay đất, thay chậu xong nên phun thuốc ngừa nấm bệnh cho cây. Nên để cây ở vị trí bóng râm, ít nắng. Khi cây đã có dấu hiệu hồi phục thì chuyển ra nắng hoàn toàn. Nên tưới đủ ẩm cho cây, không để cây thừa hoặc thiếu nước. Khoảng 1 tháng sau (khi cây đã hồi phục) có thể bổ sung thêm phân bón qua lá để cây phát triển tốt. Khi cây phát triển hoàn toàn thì có thể sử dụng thêm phân vô cơ để thúc đẩy cây phát triển mạnh hơn.

- Phun thuốc kích thích sinh trưởng cho mai đâm chồi mới:

Dùng loại Atonik để phun lá là hiệu nghiệm nhất, với nồng độ 10 ml/16 lít nước. Phun thuốc này 3 - 4 lần, mỗi lần cách nhau 7 - 10 ngày. Có thể dùng phân vi sinh hữu cơ hòa tan với nước tưới vào gốc cho chồi mau phát.

- Phòng trừ sâu hại lá:

Thường xuyên theo dõi các đối tượng gây hại này nhất là trong thời kỳ chồi đang mọc lá non. Nên phun thuốc trừ sâu khi cây vừa nhú chồi để bảo vệ chồi non phát triển, không bị sâu hại cán phá.

Các công đoạn chăm sóc mai cần hoàn tất trước rằm tháng ba âm lịch để tránh tiết trời oi bức những ngày cuối xuân, giữ cho mai không bị khô héo.

Nguồn Trung tâm khuyến nông quốc gia