Hiện nay, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Kon Tum có hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ của tỉnh xây dựng và áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng, các mô hình sản xuất tiên tiến (Thuộc Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa giai đoạn 2020-2025). Để giúp các doanh nghiệp trong tỉnh hiểu hơn về mô hình sản xuất tinh gọn – một mô hình sản xuất tiên tiến, bài viết sau đây sẽ giới thiệu những nguyên tắc trong mô hình LEAN và lợi ích của doanh nghiệp khi áp dụng mô hình LEAN.

Sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là tổ hợp các phương pháp nhằm loại bỏ lãng phí và những bất hợp lý trong quá trình sản xuất để có chi phí thấp hơn và tính cạnh tranh, tăng khả năng đáp ứng một cách linh hoạt những yêu cầu luôn biến động và ngày một khắt khe của khách hàng.

Đối tượng áp dụng mô hình LEAN

Bản chất của mô hình LEAN tập trung trung vào việc loại bỏ lãng phí trong doanh nghiệp, nỗ lực cải tiến gia tăng giá trị cho khách hàng nên phạm vi và đối tượng có thể ứng dụng LEAN không còn gói gọn trong doanh nghiệp và thị trường kinh doanh nữa. Thay vào đó, mọi lĩnh vực, ngành nghề cung cấp sản phẩm/ dịch vụ như: bệnh viện, chăm sóc sức khỏe, ngân hàng, cơ quan hành chính, du lịch,… đều áp dụng được LEAN.

Nguyên tắc trong mô hình LEAN

Mô hình LEAN ra đời từ hệ thống sản xuất của Toyota (Nhật Bản) vào những năm 1950 và vẫn được phát triển cho đến hiện tại nhờ hiệu quả tuyệt vời trong việc nâng cao tính cạnh tranh của doanh nghiệp. Tuy nhiên để thực hiện tốt mô hình LEAN cần nắm rõ những nguyên tắc sau:

- Nhận thức về sự lãng phí: Nguyên tắc đầu tiên trong mô hình LEAN là việc nhận thức về những gì đang có ưu thế và những gì không làm tăng giá trị cho khách hàng hoặc cho bản thân doanh nghiệp. Bất kỳ vật liệu, quy trình nào không đóng góp vào việc tăng giá trị thì tốt nhất nên loại bỏ ngay. Ví dụ như việc vận chuyển nguyên vật liệu qua lại giữa các phân xưởng khá lãng phí, có thể loại bỏ để tiết kiệm thời gian và chi phí. Thay vào đó, ngay từ ban đầu nên tính toán hợp lý đúng số lượng cần và nhập kho duy nhất 1 lần.

- Chuẩn hóa quy trình: Lean đòi hỏi phải có quy trình chuẩn cho từng công đoạn sản xuất. Trong đó bao gồm hướng dẫn chi tiết trình tự, thời gian và kết quả cho tất cả các thao tác để công nhân thực hiện theo đúng. Nhờ đó, sự khác biệt trong cách vận hành không còn, đồng thời hạn chế được lỗi sai gây hư hỏng thiết bị. 

- Quy trình liên tục: Mô hình LEAN thường nhắm đến các quy trình sản xuất liên tục, đảm bảo không bị ùn tắc, gián đoạn hay trả về gây mất thời gian. Khi triển khai thành công, thời gian chu kỳ sản xuất sẽ giảm đến 90%.

- Sản xuất “Pull”: Sản xuất Pull hay còn gọi là Just-in-Time (JIT) là chủ trương chỉ sản xuất những gì cần vào lúc cần đến. Tức là mỗi phân xưởng có nhiệm vụ chỉ sản xuất đúng theo yêu cầu của giai đoạn kế tiếp.

- Chất lượng từ gốc: LEAN chú trọng đến vấn đề loại bỏ phế phẩm từ gốc và kiểm soát chất lượng được thực hiện bởi những công nhân là một phần công việc trong quy trình sản xuất.

- Liên tục cải tiến: Ở LEAN đòi hỏi sự cố gắng liên tục để đạt đến sự hoàn thiện bằng cách không ngừng loại bỏ lãng phí ngay khi phát hiện ra chúng. Điều này đòi hỏi rất lớn sự tham gia tích cực của nhân viên làm việc trong công đoạn sản xuất, kinh doanh.

Lợi ích của mô hình Lean

- Nâng cao khả năng ứng phó một cách linh hoạt, giảm sức ép lên nguồn lực đầu vào: Mỗi khi doanh nghiệp đã đạt được kết quả tốt về chuyển đổi sản xuất. Khả năng giao hàng đúng hạn sẽ được đảm bảo. Khi thời gian sản xuất và thời gian chu trình được cải thiện, khả năng đáp ứng nhu cầu về sản lượng cũng sẽ được cải thiện hơn, dựa theo nguồn lực cơ sở vật chất, tình hình kinh doanh của công ty tốt hơn.

- Cải thiện năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp: Giảm thiểu phế phẩm và các lãng phí, sử dụng nguồn lực đầu vào hiệu quả. Trong việc tăng năng suất lao động, hiệu suất làm việc của nhân viên. Giảm di chuyển và các thao tác thừa trong quy trình làm việc.

- Tiết kiệm thời gian, quy trình sản xuất và cung cấp dịch vụ: Nhờ hợp lý hóa những quy trình tạo giá trị, giảm thiểu các hoạt động không tăng giá trị. Loại bỏ thời gian chờ đợi trong quy trình, rút ngắn thời gian sản xuất những sản phẩm khác nhau

- Tránh lãng phí hữu hình hay vô hình do tồn kho quá mức cần thiết: Khi tồn kho bán thành phẩm dang dở giữa những công đoạn, thành phẩm cần được rút ngắn thời gian. Hạn chế tối đa thời gian bán thành phẩm. 

 - Nâng cao hiệu quả sử dụng máy móc, thiết bị: Máy móc hay công cụ đều có bị  hao mòn theo thời gian. Việc tận dụng máy móc hoạt động hết công suất của máy, giảm chi phí hao mòn máy móc. Khi các chi phí này giảm, doanh thu không đổi nhưng lợi nhuận vẫn tăng lên.

Chính vì những lợi ích trên mà hiện nay, mô hình LEAN đã vượt ra khỏi ranh giới các ngành công nghiệp sản xuất truyền thống để mở rộng ra các lĩnh vực cung cấp dịch vụ, chẳng hạn chăm sóc sức khỏe, bán lẻ, du lịch, ngân hàng, văn phòng, bệnh viện, những cơ quan hành chính.

Các doanh nghiệp của tỉnh Kon Tum nếu có nhu cầu hỗ trợ xây dựng Mô hình sản xuất tinh gọn LEAN, đề nghị liên hệ Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Kon Tum (qua Phòng Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng), địa chỉ: Tầng 4, tòa nhà B, Khu Trung tâm Hành chính tỉnh Kon Tum (Phường Thống Nhất, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum). Điện thoại: 02603.862.518 để được hướng dẫn.

Hồng Vân